علائم، تشخیص و درمان افسردگی پس از زایمان

علائم، تشخیص و درمان افسردگی پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان بیماری قابل درمانی است که حدود 13% از زنان را پس از زایمان درگیر می کند. از یک هفته تا یکسال پس از زایمان ممکن است طول بکشد. اما، رایج ترین زمان آن در سه ماه اول پس از زایمان است. تشیص این نوع از افسردگی به دلیل تغییر حالات روانی مادر دشوار است. ضمن آنکه نوع دیگری از افسردگی کوتاه مدت پس از زایمان نیز به نام افسردگی کودک (baby blues) وجود دارد که 70% از مادران را درگیر می کند.

علائم

حالت افسردگی و احساساتی شدن پس از تولد کودک طبیعی است. به علت تغییرات هورمونی، کم خوابی و تطبیق با زندگی جدید پس از ورود کودک به خودی خود کار دشواری است. اما، اگر مادر احساس ناراحتی، دمدمی مزاجی، احساس گناه، یا  نا امیدی را بیش از چند هفته داشته باشد، احتمالاً درگیر افسردگی پس از زایمان شده است. در برخی از زنان احساس لذت و هیجان داشتن فرزند از بین می رود و از چیزهایی که قبلاً لذت می بردند نیز دیگر لذت نمی برند.

خواب

مشکلات خواب با ورود عضو جدید برای هر مادری پیش می آید. اما در افسردگی مشکلات شدیدتر از حالت طبیعی هستند. مادران حتی در زمانی که فرصت خوابیدن دارند، نمی توانند بخوابند. یا ممکن است بیش از حد طبیعی بخوابند. نداشتن خواب مناسب به خودی خود دور باطلی برای تشدید افسردگی ایجاد می کند.

اشتها

تغییر اشتها به صورت کم غذایی یا پرخوری یکی از علائم شایع افسردگی است. بعضی از افراد در زمان افسردگی به خوردن غذا تمایل بیشتری پیدا می کنند و برخی کمتر. خوردن غذای سالم و مغذی به خصوص در دوران شیردهی اهمیت زیادی برای مادر و کودک دارد. شیردهی ممکن است تا حدودی اشتهای مادر را زیادتر کند. اما، تغییر شدید در میزان اشتها به غذا، چه کم و چه زیاد که سبب ناراحتی فرد شود از علائم افسردگی است.

اضطراب

برخی از زنان نیز اضطراب را به عنوان یکی از علائم افسردگی تجربه می کنند اما همه اینچنین نیستند. ممکن است احساس عصبی بودن، وحشت، استرس یا بی قراری را داشته باشند. برخی از زنان نکرانی شدید نسبت به فرزندشان حس می کنند. اگر این احساسات در رفتار طبیعی و عملکرد روزانه مارد اختلال ایجاد کند از علائم افسردگی پس از زایمان است.

تغییرات خلقی

نوسانات خلقی تا دو هفته پس از زایمان و ورود عضو جدید به خانواده طبیعی است. ممکن است مادر در یک دقیقه شاد و خنده رو باشد و دقیقه ی بعدی گریان. اما، اگر این نوسانات خلقی بیش از دو هفته ادامه داشته باشد یا از زمان شروع مدام بدتر و بدتر شود نشانه ای از افسردگی محسوب می شود.

در کل نشانه های افسردگی تا دو هفته پس از زایمان می توانند طبیعی باشند اما در صورت امتداد آن ها بیش از دو هفته به یقین مربوط به افسردگی پس از زایمان هستند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر علائم افسردگی بیش از دو هفته طول بکشد و علائم بدتر و بدتر شوند. یا اینکه مادر در نگهداری کودک دچار مشکل شود یا افکاری مبنی بر صدمه زدن به خود یا کودک داشته باشد باید به دنبال درمان افسردگی باشید.

افسردگی یا اختلال تیروئید

در برخی از زنان پس از زایمان غده ی تیروئید به طور موقت کم کار می شود. علائم کم کاری تیروئید نیز افسردگی، خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست، فراموشی و یبوست است. در صورت وجود این علائم آزمایش های مربوط به تیروئید توسط پزشک تجویز می شوند.

چه عواملی سبب افسردگی پس از زایمان می شوند؟

کسی به طور دقیق و درست نمی داند که علت اصلی ااین نوع از افسردگی چیست. افت شدید هورمون های استروژن و پروژسترون پس از زایمان ممکن است محرک این افسردگی باشد. بی خوابی های پس از تولد کودک نیز آن را تشدید می کند. برخی از زنان در مورد هویت خود و داشتن مسئولیت های جدید دچار تضاد روحی می شوند که خود عامل افسردگی است.

جنون پس از زایمان

روان پریشی یا جنون پس از زایمان نیز یک بیماری روانی نادر و البته جدی است. این بیماری در زنان دارای سابقه خانوادگی اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنی شایع تر است. علائم جنون پس از زایمان شامل تحریک پذیری، بی قراری، سرعت در تغییر خلق و خو، سر در گمی، رفتار های بی نظم و افکار هذیانی است. زنان دچار جنون پس از زایمان در معرض خطر آسیب رساندن به خود یا فرزندشان هستند. به محض ملاحظه ی چنین علائمی باید مادر تحت نظر قرار بگیرد.

تشخیص افسردگی پس از زایمان

در صورتی که با تغییرات زندگیتان پس از ورود عضو جدید کنار نمی آیید به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از مادران از احساسات خود خجالت زده می شوند و آ« را پنهان می کنند. افسردگی بعد از زایمان دلیل بد بودن مادر نیست. با کمک گرفتن از پزشک به رنج خود پایان دهید.

درمان افسردگی بعد از زایمان

بسیاری از زنان دچار افسردگی با گفتگو و یافتن استراتژی مقابله با افکار و احساسات منفی درمان می شوند. برخی از افراد نیز به کمک های دارویی نیاز پیدا می کنند.

داروهایی که برای درمان افسردگی تجویز می شوند تأثیر یک شبه ندارند و ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشند. پیش از قبول مصرف یک دارو در مورد طول مدت مصرف و عوارض آن با پزشک خود صحبت کنید.

درصورتی که کودک از شیر مادر تغذیه می کند، مصرف داروهای ضد افسردگی می تواند دردسر ساز شود. گرچه داروهای بی خطری نیز وجود دارند اما حتماً پیش از مصرف هر نوع دارو در مورد اثرات آن بر کودک مطمئن شوید.

عوارض افسردگی پس از زایمان

این نوع افسردگی باید سریعاً تشخیص داده شده و درمان شود. درگیری طولانی مدت مادر با این  بیماری بر پیوند عاطفی مادر و کودک اثر می گذارد و رشد روانی کودک را دچار اختلال می کند. ممکن است کودک در بزرگسالی دچار مشکلاتی شود.

نکاتی برای داشتن احساس بهتر

قبول کمک از خانواده و دوستان، استراحت کافی، وقت گذرانی با مادران دیگر، استخدام پرستار بچه و رسیدگی شخصی به خود از مواردی هستند که به درمان سریعتر افسردگی  کمک خواهند کرد.

تغذیه و ورزش

به داشتن تغذیه ی مناسب و ورزش منظم اهمیت بدهید. حتی پیاده روی همراه با هل دادن کالسکه می تواند حال روحی مادر را بهتر کند. ورزش اعتماد به نفس مادر را نیز بالا می برد و این احساس مستقیماً بر کودک اثر خواهد گذاشت.

نکته ی آخر

در زمان افسردگی، افراد تصور می کنند راهی برای بهبود شرایط زندگی وجود ندارد. مطمئن باشید که افسردگی بعد از زایمان احساس زودگذر و موقتی است.

منبع: علائم، تشخیص و درمان افسردگی پس از زایمان